En palabras da Organización Mundial da Saúde (OMS-WHO), a violencia contra a muller constitúe un grave problema de saúde pública e unha violación dos dereitos humanos das mulleres. La violencia pode afectar negativamente a saúde física, mental, sexual e reprodutiva das mulleres.

La OMS tamén nos/nos lembra que a violencia contra a muller pode previrse, e que o sector sanitario ten unha importante función que desempeñar para proporcionar atención integral de saúde ás mulleres que sofren violencia, así como punto de entrada para derivalas a outros servizos de apoio que poidan necesitar.

Concienciar para que a violencia sobre a muller sexa inaceptable, restaurar a calidade de vida física e mental das mulleres que son vítima de violencia, concienciar a profesionais da saúde para detectar tempranamente o problema e atender de modo empático, informando sobre servizos de derivación e apoio, son parte das medidas que a OMS considera necesarias no ámbito da saúde.

MUFACE é consciente de que a violencia de xénero debe ser obxecto dun enfoque multisectorial, e as súas causas profundas están na desigualdade de xénero e a aceptabilidade normativa da violencia contra a muller. Con todo, ademais da resposta punitiva para o agresor exercida polas instancias correspondentes no marco do Estado de Dereito, un organismo como MUFACE, garante da saúde do seu colectivo, ha de adoptar todas aquelas medidas que sexan necesarias, tanto de prevención como de resposta.

MEDIDAS DE MUFACE CONTRA A VIOLENCIA DE XÉNERO

Como marco xeral de actuación, en xullo de 2021 asinouse un Convenio entre a Delegación do Goberno contra a Violencia de Xénero e MUFACE en materia de violencia de xénero para establecer un marco de colaboración que permita o desenvolvemento conxunto de actuacións en materia de violencia contra as mulleres entre o colectivo de mutualistas e as súas persoas beneficiarias no ámbito de MUFACE.

La subscrición deste convenio era unha das medidas contempladas no Eixo 5: ‘Violencia contra as mulleres’ do III Plan para a igualdade de xénero na Administración Xeral do Estado e nos Organismos Públicos vinculados ou dependentes dela.

Entre as medidas incluídas neste convenio e a súa adenda de 2023 destacan as axudas específicas para a mellora da protección das mulleres mutualistas vítimas de violencia de xénero, cunha dotación económica anual de 500.000 euros. La convocatoria para solicitar estas axudas realizouse por primeira vez en 2023 ( BOE do 26 de outubro de 2023 ) e convocouse de novo en 2024 e 2025.

A axuda vai dirixida a restaurar a calidade de vida física, mental e socio-laboral das vítimas, que poden ver minguada a súa capacidade de traballar e socializar, por non mencionar os prexuízos irrogados na vida dos seus fillos e familia directa.

Como non pode ser doutro xeito, a Mutualidade colabora fornecendo información sobre o teléfono 016 como canle especializada para calquera solicitude de axuda ou procura de información por parte de mulleres mutualistas que poidan solicitar este tipo de información, e promociona a súa utilización desde a portada da súa páxina web. Precisamente por ese motivo, os equipos das 56 oficinas de MUFACE coñecen ben a necesidade de derivar as demandas de atención a un servizo institucional e especializado.

También promociónase a realización de cursos formativos para o persoal de MUFACE, porque se considera imprescindible a sensibilización de cada unha das persoas que están en contacto diario con mulleres mutualistas, dentro da misión de MUFACE como garante da saúde do seu colectivo, nun sentido integral.

En o ámbito das obrigas que o convenio implica para MUFACE comezou a adhesión de oficinas da Mutualidade ao sistema Punto Violeta, tal como pode verse no apartado seguinte.

Ademais, no último Concierto subscrito con entidades de seguro para o aseguramiento do acceso á asistencia sanitaria en territorio nacional durante os anos 2025, 2026 e 2027 contémplanse importantes medidas nas prestacións sanitarias para as vítimas de violencia de xénero. En a carteira de servizos incluíronse prestacións específicas en materia de saúde mental e de cirurxía plástica, estética e reparadora dirixidas a mulleres vítimas de violencia de xénero. Estas prestacións supoñen centrar o foco na necesidade de reparación e restauración da calidade de vida física e emocional das mulleres que sufriron violencia.

Do mesmo xeito, a prórroga do Convenio entre MUFACE e o Instituto Nacional da Seguridade Social para o aseguramiento do acceso á asistencia sanitaria en territorio nacional ás persoas beneficiarias da mesma e a integración da información, asinada en marzo de 2022, inclúe a posibilidade de cambio extraordinario de entidade sanitaria en caso de mulleres vítimas violencia de xénero.

Toda esta información e a boa marcha da tramitación da axuda foron comentadas e anunciadas o 19 de setembro de 2023 nas xornadas organizadas pola Axencia de Calidade Sanitaria de Andalucía (ACSA) nas que se celebrou unha mesa redonda sobre 'Mutualismo e violencia de xénero'.

No marco do convenio xa citado, MUFACE incorporouse ao instrumento Punto Violeta, cuxa finalidade é implicar á sociedade e estender, de forma masiva, a información necesaria para saber como actuar ante un caso de violencia contra as mulleres.

Las oficinas de MUFACE no territorio intégranse progresivamente no sistema, sendo Melilla la primeira en facer, o 9 de xullo de 2024, a través de acordo subscrito entre a directora xeral de MUFACE e a Delegada do Goberno desta Ciudad Autónoma. Desde esa data adheríronse tamén Albacete, Almería, Araba/Álava, Asturias, Badaxoz, Bizkaia, Ceuta, Ciudad Real, Córdoba, Gipuzkoa, Granada, Xaén, León, Lugo, Palencia, Soria, Toledo, Valencia e Zaragoza.

O 18 de xuño de 2025 tivo lugar o sinatura do Protocolo Xeral de Actuación entre a Delegación do Goberno contra a Violencia de Xénero e MUFACE para a difusión e instalación de Puntos Violeta.

As oficinas incorporadas a este sistema de información reciben formacion previa e mostran distintivos específicos, que indican que as mesmas son Punto Violeta, e por tanto son un lugar seguro para as vítimas de violencia machista no que serán atendidas, apoiadas e acompañadas. Nestes puntos coñecen os servizos de axuda para as vítimas de violencia machista.